Far ve Sinyal Üniteleri (M,N,O Kategorisi Araçlar İçin) – CE Belgesi

1. GİRİŞ

2007/46/AT Motorlu Araçlar ve Römorkları Tip Onayı Yönetmeliği (MARTOY) kapsamında yer alan M, N, O kategorisi araçlar için tasarlanan ve üretilen far ve sinyal üniteleri için toplam 17 adet teknik düzenleme bulunmaktadır. Her teknik düzenleme içerisinde ürüne ilişkin bilgilerin yanı sıra onay işareti ve tip onayı belgesi ile ilgili örnekler yer almakta olup, bu rehberde ise piyasada daha yaygın bulunan UNECE (BM/AEK) R-6, UNECE (BM/AEK) R-7 teknik düzenlemeleri kapsamında belgelendirilen ürünlere ilişkin hususlara yer verilmiştir. Sis farları ise bu rehber dışında tutulmuştur.

2. AMAÇ

Far ve sinyal ünitelerine yönelik piyasa gözetimi ve denetimindeki amaç;

  • Geniş kapsamlı bir ürün araştırmasının yapılarak marka/model ve işlev bazında ürünlerin tespit edilerek piyasa taraması gerçekleştirilmesi,
  • İthalat aşamasında bu ürünlere yönelik denetim gerçekleştirilmediğinden tüketicinin korunması amacıyla riskli ürünlerin belirlenerek bu ürünlerin piyasaya arzının bertaraf edilmesinin sağlanması,
  • Firmalar arası haksız rekabetin önlenmesi, üretici ve ithalatçıların belirli uygunluk seviyesine ulaşmasının sağlanması,
  • Riskli ürünlerin piyasaya arzının engellenmesi ile araç ve akşamlardan kaynaklanan trafik kazalarının azaltılması,
  • Tip onay belgesi olmayan ürün ve firmaların tespit edilerek gerekli yaptırımların uygulanmasıdır.

3. DAYANAK

  • 4703 Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun
  • Ürünlerin Piyasa Gözetimi ve Denetimine Dair Yönetmelik
  • Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Piyasa Gözetimi ve Denetimi Yönetmeliği
  • 2007/46/AT Motorlu Araçlar ve Römorkları Tip Onayı Yönetmeliği (MARTOY)
  • UNECE (BM/AEK) R-6 Motorlu Araçlar ve Bunların Römorklarının Sinyal Lambalarının Onayı ile İlgili Teknik Düzenleme
  • UNECE (BM/AEK) R-7 Motorlu Araçlar ve Bunların Römorklarının Ön ve Arka Konum (Yan) Lambaları, Stop Lambaları ve Uç Hat İşaret Lambalarının Onayı İle İlgili Teknik Düzenleme esas alınarak hazırlanmıştır.

4. ÜRÜN HAKKINDA TEKNİK BİLGİLER

4.1. Ürün Hakkındaki Tanımlar

  • Sinyal Ünitesi (Yön Belirticisi): Sürücü tarafından kullanıldığında, kullanıcının niyetine bağlı olarak taşıtın gidiş yönünü belirtmek amacıyla motorlu taşıt veya römork üzerine yerleştirilen bir cihazdır.
  • Ön Yan Konum Lambası: Önden bakıldığında, taşıtın varlığını ve genişliğini göstermek için kullanılan lamba. A harfi ile ifade edilmektedir.
  • Arka Yan Konum Lambası: Arkadan bakıldığında, taşıtın varlığını ve genişliğini göstermek için kullanılan lamba. R1 (sabit ışık şiddeti üretenler için) veya R2 (değişken ışık şiddeti üretenler için) ile ifade edilmektedir.
  • Fren Lambası: Taşıtın sürücüsünün servis frenini uyguladığını taşıtın arkasındaki diğer karayolu kullanıcılarına, göstermek için kullanılan lamba. S harfi ile ifade edilmektedir.
  • Uç Dış Kenar İşaret Lambası: En dış kenarların yanında ve taşıtın üstüne mümkün olduğu kadar yakın bir yere takılan ve taşıtın toplam genişliğini açık bir şekilde göstermek için tasarlanan bir lamba. Bazı güç tahrikli taşıt ve römorklarda, bu lamba, taşıtın yan konum lambalarını tamamlamak ve taşıtın dış hatlarına özel dikkat çekmek için tasarlanmıştır.

Yalnızca kısa huzme özelliklerini yerine getiren farlar HC harfleri, yalnızca uzun huzme özelliklerini yerine getiren farlar HR harfleri, hem uzun huzme hem de kısa huzme olarak yerine getiren farlar HCR harfleri ile ifade edilmektedir.

grey

4.2. Teknik Düzenlemeye Ait Bilgiler

2007/46/AT Motorlu Araçlar ve Römorkları Tip Onayı Yönetmeliği (MARTOY) kapsamında yer alan M, N, O kategorisi araçlar için tasarlanan ve üretilen far ve sinyal üniteleri için toplam 17 adet teknik düzenleme bulunmaktadır.

M,N,O kategorisi araçlarda bulunan far ve sinyal üniteleri için geçerli teknik düzenleme listesi

grey

4.3. Onay İşaretinin Yerleştirilmesi

a. UNECE (BM/AEK) R-6 Teknik Düzenlemesine Göre Onay İşaretinin Yerleştirilmesi

grey

İtalya’da (E3) 216 onay numarası ile onaylanmıştır. Yatay ok ile aracın hangi tarafına monte edileceğini göstermektedir. Ok, taşıtın ön tarafına doğru yönlendirilmiştir. Düşey ok, bu cihaz için zeminden 750 mm’ye eşit veya daha az, müsaade edilen bir takılma yüksekliğini gösterir. “5D” sembolüne yakın olan numara, onayın, 01 numaralı değişiklik serisine uygun olarak verildiğini gösterir.

b. UNECE (BM/AEK) R-7 Teknik Düzenlemesine Göre Onay İşaretinin Yerleştirilmesi

i. Ön Yan Konum Lambası

Aşağıdaki şekilde gösterilen onay işaretini taşıyan tertibat, UNECE (BM/ AEK) R-7’ye göre 221 onay numarasıyla Hollanda’da (E4) onaylanmış bir ön yan konum lambasıdır. “A” sembolünün yakınında yer alan sayı, onayın, 02 numaralı değişiklik serisine uygun olarak verildiğini gösterir.

Yatay ok, istenen fotometrik özelliklerin yatayda 80° açıya kadar sağlandığı tarafı belirtir. Düşey ok, bu tertibat için yerden 750 mm’ye eşit veya daha küçük bir montaj yüksekliğine müsaade edildiğini gösterir.

grey

ii. Arka Yan Konum Lambası

Aşağıdaki şekilde gösterilen onay işaretini taşıyan tertibat, UNECE (BM/ AEK) R-7’ye göre 221 onay numarasıyla Hollanda’da (E4) onaylanmış bir arka yan konum lambasıdır. “R1D” sembolünün altında yer alan sayı, onayın, 02 numaralı değişiklik serisine uygun olarak verildiğini gösterir. Bir okun olmaması, hem sağ hem sol tarafta, istenen fotometrik özelliklerin yatayda 80° açıya kadar sağlandığını belirtir.

grey

iii. Fren Lambası

Aşağıdaki şekilde gösterilen onay işaretini taşıyan tertibat, Regülasyon 7’ye göre 221 onay numarasıyla Hollanda’da (E4) onaylanmış bir fren lambasıdır. “S1” sembolünün altında yer alan sayı, onayın, 02 numaralı değişiklik serisine uygun olarak verildiğini gösterir.

grey

c. Bağımsız Lambaların İşaretlenmesi

Aşağıdaki şekilde gösterilen onay işaretini taşıyan tertibat 1432 onay numarasıyla İspanya’da (E9) onaylanmış farklı tipteki lambaların bir arada bulunduğu bir far ve sinyal ünitesidir.

grey

  • F sembolü ile UNECE (BM/AEK) R-38’in ilk haline göre onaylanmış bir arka sis lambası.
  • 2a sembolü ile UNECE (BM/AEK) R-6’nın 01 numaralı değişiklik serisine göre onaylanmış bir arka yön gösterici lamba. • AR sembolü ile UNECE (BM/AEK) R-23’ün ilk haline göre onaylanmış bir geri vites lambası (AR).
  • R sembolü ile UNECE (BM/AEK) R-7’nin 02 numaralı değişiklik serisine göre onaylanmış bir kırmızı arka yan konum lambası
  • S1 sembolü ile UNECE (BM/AEK) R-7’nin 02 numaralı değişiklik serisine göre onaylanmış bir fren lambası ifade edilmektedir.

d. İki veya Daha Fazla Lambanın Aynı Ünitenin Parçası Olması Halinde, Gruplandırılmış, Birleştirilmiş veya Karşılıklı Olarak Birleştirilmiş Lambaların Basitleştirilmiş İşaretlemesi

Onay işaretlerinin Şekil 7’de yer alan üç örneği, iki veya daha fazla lambanın gruplandırılmış, birleştirilmiş veya karşılıklı olarak birleştirilmiş aynı ünitenin parçası olması hâlinde, bir aydınlatma tertibatının işaretlenmesi için muhtemel üç değişik durumu gösterir.

Onay işareti arka lamba ve sinyalleri içeren ünitenin 3333 onay numarasıyla Hollanda’da (E4) onaylanmış olduğunu aşağıdaki bilgilerle birlikte gösterir.

  • IA sembolü ile UNECE (BM/AEK) R-3’ün 02 numaralı değişiklik serisine göre onaylanmış bir geri yansıtıcı cihaz (reflektör).
  • 2b sembolü ile UNECE (BM/AEK) R-6’nın 01 numaralı değişiklik serisine göre onaylanmış bir arka yön gösterici lamba.
  • R2 sembolü ile UNECE (BM/AEK) R-7’nin 02 numaralı değişiklik serisine göre onaylanmış bir arka yan konum lambası
  • F2 sembolü ile UNECE (BM/AEK) R-38’in ilk haline göre onaylanmış bir arka sis lambası.
  • AR sembolü ile UNECE (BM/AEK) R-23’ün ilk haline göre onaylanmış bir geri vites lambası (AR).
  • S1 sembolü ile UNECE (BM/AEK) R-7’nin 02 numaralı değişiklik serisine göre onaylanmış bir fren lambası ifade edilmektedir.

Aşağıdaki şekilde yer alan onay işaretinin üç örneği aşağıdakilerden oluşan bir onay işareti taşıyan aydınlatma tertibatına uygulanır.

grey

  • A sembolü ile UNECE (BM/AEK) R-7’nin 01 numaralı değişiklik serisine göre onaylanmış bir ön yan konum lambası
  • HCR sembolü ile UNECE (BM/AEK) R-7’nin 02 numaralı değişiklik serisine göre onaylanmış 86.250 cd ile 111.250 cd arasındaki bir azami ışık şiddetine sahip – 30” sayısı ile gösterilen – bir uzun huzmesi bulunan kısa hüzmeli far (Çift yönlü ok işareti farın hem sağdan ve hem soldan trafik düzeni için tasarlandığını gösterir)
  • B sembolü ile UNECE (BM/AEK) R-19’un 02 numaralı değişiklik serisine göre onaylanmış bir ön sis farı
  • 1a sembolü ile UNECE (BM/AEK) R-6’nın 01 numaralı değişiklik serisine göre onaylanmış bir sinyal lambası (yön belirticisi) ifade edilmektedir.

grey

(Düşey ve yatay çizgiler, ışıklı sinyal tertibatının şeklini şema hâlinde göstermektedir. Bunlar onay işaretinin parçası değildir.)

5. ÜRÜNÜN TAŞIDIĞI RİSKLER

Far ve sinyal ünitelerinin işlevini yerine getirmemesi trafik güvenliğini etkilemektedir. Işık miktarının yetersiz olması durumunda yeterli aydınlatma sağlanamamakta ve aracın diğer sürücüler ve yayalar tarafından fark edilmesi zorlaşmaktadır. Işık miktarının gereğinden fazla olması ise diğer sürücüleri etkilemektedir. Tip onayı yönetmelikleri kapsamında ürünlere güvenliğe ilişkin testler sonrası belgelendirilmektedir. Bu bağlamda tip onayı belgesi bulunmayan bir ürün güvensizlik şüphesi olarak değerlendirilmesi gerekmektedir.

Tip onay süreci ürünün temel güvenlik özelliklerini de içeren testleri de kapsadığından dolayı, denetim esnasında tip onay işareti ve/veya tip onay belgesi bulunmayan bir ürünle karşılaşıldığında, bu durum güvensizlik şüphesi olarak değerlendirilmelidir.